Betreft: Gevraagd advies concept verordening en beleidsregels bekostiging leerlingenvervoer 2022 versie d.d. 25 november 2021.
Uitgebracht d.d. 6 januari 2022 door de Adviesraad Sociaal Domein Leiden
Het brengen en halen van schoolgaande kinderen vormt in de huidige tijd een logistieke uitdaging voor menig ouder en verzorger; laat staan als je kinderen hebt die naar verschillende scholen gaan.
De voorliggende conceptverordening wil meer aansluiten bij de ontwikkelingen in het sociaal domein waaronder sinds 2014 ook de invoering van het passende onderwijs valt.
Naast de ontwikkelingen en veranderingen in het sociaal domein is er een aantal vaststaande feiten waar het voorliggende stuk volgens ons onvoldoende rekening mee houdt, zoals de leerplicht en de beperkingen van kinderen uit de doelgroep van het leerlingenvervoer. We vragen in onderstaand advies dan ook aandacht voor de specifieke positie van kinderen en hun ouders die noodgedwongen een beroep doen op het leerlingenvervoer. Zodat de verordening en beleidsregels meer in lijn komen met de uitgangspunten van het Kinderrechtenverdrag.[1]
Algemene adviezen
- Betrek de direct belanghebbenden bij het opstellen van de verordening, beleidsregels en de contracten met vervoerders. Zoals oudergeledingen (speciaal) onderwijs en de samenwerkingsverbanden. Zodat vanuit cliëntperspectief belangrijke aandachtspunten als reistijden en een ‘klik’ hebben met de chauffeur meegenomen worden in het beleid.
- Het voorliggende stuk met alle voorwaarden, beperkingen en uitzonderingen, wekt de indruk een ontmoedigingsbeleid te zijn en lijkt ervanuit te gaan dat ouders veelal vanuit gemakzucht en/of onwil een beroep doen op het leerlingenvervoer. Het in onderdelen opgeknipte beleid draagt niet bij tot het ontlasten van de ouders en het bevorderen van het welzijn van de leerling. Advies: richt het leerlingenvervoer zodanig in dat het vervoer rondom school, stage, dagbesteding, therapie, logeerhuis e.d. mooi op elkaar aansluit.
Adviezen per artikel:
- Verordening, artikel 1, vervoersvoorziening 1* hier staat bekostiging van de goedkoopst mogelijke wijze van openbaar vervoer. Advies: adequaat vooraf laten gaan aan goedkoopst. Het goedkoopste openbaar vervoer hoeft immers niet altijd het meest passend te zijn. Zo ook bij artikel 2 onder doelstelling.
- Verordening, artikel 2, doelstelling: Mooi dat bij het onderzoek uitgegaan wordt van de individuele situatie van de leerling. In de verordening en de beleidsregels zien we deze individuele benadering echter niet terug. Ons inziens houden voorliggende stukken onvoldoende rekening met individuele gevallen, zodat de beoogde doelstelling niet gehaald wordt. In onderstaande adviezen worden per artikel aanbevelingen gegeven ten aanzien van een meer individuele en daarmee passende benadering.
- Verordening, paragraaf 2, artikel 3 gemeente waar de leerling zijn woonplaats heeft. Hoe wordt bij (tijdelijke) verhuizing van de leerling omgegaan met de aanvraag/toekenning? We adviseren hier de definitie en toepassing te hanteren conform het woonplaatsbeginsel 2022 in de Jeugdwet.
- Verordening, artikel 6, lid 3, toekenning vervoersvoorziening aan meerderjarige leerling. Wij vragen ons af in hoeverre het een wenselijke situatie is om direct bij meerderjarigheid de totale verantwoordelijkheid voor de vervoersvoorziening bij de jongere te leggen. Advies: bepaal per jongvolwassene of deze financieel voldoende zelfredzaam is om verantwoord met deze voorziening om te gaan. Bouw desgewenst een overgangsperiode in.
- Verordening, artikel 7, lid 6. Terugvordering: We adviseren terughoudend te zijn met terugvordering, gezien alle ervaringen met de landelijke toeslagenaffaire en gezien het gegeven dat de overheid veelal de grootste boosdoener is bij mensen met schuldenproblematiek.
- Verordening, artikel 13, schooltijden en wachttijden en beleidsregels artikel 3. Er wordt hier gesproken over wachttijden tot 120 minuten per dag. Het is ons niet duidelijk wat hiermee precies wordt bedoeld en wat de impact hiervan is op de leerling. Als dit betekent dat de leerling tot 2 uur per dag zonder specifieke bedoeling op school moet wachten, lijkt ons dit een zeer onwenselijke situatie die bovendien haaks staat op de normalisering die met passend onderwijs wordt beoogd. Wij adviseren het college met de scholen dusdanig af te stemmen dat deze wachttijden zo kort mogelijk kunnen zijn.
- Beleidsregels, artikel 1, lid 1 en 2 spreken elkaar tegen. We adviseren deze artikelen beter op elkaar af te stemmen. Namelijk de kortste route van de ANWB routeplanner, hoeft niet per se voor de individuele leerling een voldoende begaanbare en veilige weg te zijn.
- Beleidsregels, artikel 1, lid 4 en 5. Er wordt hier gesproken van uitgangspunten voor af te leggen afstanden lopend of per fiets. We adviseren hierbij rekening te houden met de grote verschillen die er kunnen zijn tussen individuele leerlingen en deze uitgangspunten niet als harde grens te hanteren.
- Beleidsregels, artikel 2: Tweede opstap- of afzetadres: Bij de criteria wordt geen rekening gehouden met het feit dat bijvoorbeeld therapieën geen structureel, maar een tijdelijk karakter hebben. Advies: formuleer het criterium dusdanig dat (tijdelijke) therapieën ook voor vervoer in aanmerking komen.
- Beleidsregels, artikel 3, lid 2. Afwijkende tijden. Bij een gewijzigde eindtijd door lesuitval is de ouder of school verantwoordelijk voor opvang van de leerlingen. Advies: ouder schrappen, alleen de school verantwoordelijk houden.
- Verordening artikel 15 en beleidsregels, artikel 4, kilometergrens bij stages. Deze is maximaal 10 km van de school of woning. Het college gaat hiermee voorbij aan het feit dat niet ieder bedrijf of elke organisatie binnen een straal van 10 kilometer een passende stageplaats kan bieden. Advies: schrap de maximale kilometergrens in de beleidsregels. Hanteer een formulering zodat in overeenstemming met het college vervoer naar en van de dichtsbijzijnde passende stageplaats vergoed wordt.
Adviesraad Sociaal Domein Leiden
6 januari 2022
[1] https://www.dekinderombudsman.nl/publicaties/rapport-leerlingenvervoer-als-de-weg-naar-passend-onderwijs-niet-passend-is
Het advies is ook op te vragen via deze link
De Adviesraad ontving op 21 januari 2022 de reactie van het college. Deze is hier op te vragen
De Adviesraad bracht nog een aanvullend advies uit op 28 februari 2022