Recente (nieuws-)berichten en het publieke debat leiden tot zorgen over de hardheid in de Participatiewet en de mogelijkheden tot maatwerk. Op 18 januari jl. heeft voormalig staatssecretaris Van ‘t Wout in een brief aan de Tweede Kamer aangegeven welk proces in gang is gezet om onevenredige hardheden in de Participatiewet op te sporen en zo nodig weg te nemen.
In de brief over fraude in de sociale zekerheid van 12 november 2020 is al aangegeven dat iemand door het maken van een foutje niet direct het stempel fraudeur zou moeten krijgen. Tegelijkertijd is wel een gepaste reactie nodig als burgers de wet willens en wetens overtreden. Er wordt gestreefd naar een balans binnen de gehele sociale zekerheid, waarbij de menselijke maat centraal staat. Daarnaast wordt geïnventariseerd waar regelgeving in de praktijk onevenredig hard uitpakt en wat mogelijkheden zijn om dit te verzachten. Op het terrein van de Participatiewet wordt in ieder geval gekeken naar de terugvorderingsplicht en de omgang met giften.
Samenwerking met gemeenten en belangenorganisaties
Bij de zoektocht naar, en aanpak van, hardheden staat zorgvuldigheid voorop en wordt nadrukkelijk de samenwerking gezocht met gemeenten en belangenorganisaties. Op korte termijn worden daarom drie ronde tafels georganiseerd met gemeenten om input te verzamelen op wat de Rijksoverheid en gemeenten kunnen doen om ervoor te zorgen dat er voldoende ruimte voor maatwerk is, dat de ruimte wordt herkend, dat duidelijk is hoe van maatwerkruimte gebruik kan worden gemaakt en dat dit ook wordt geboden daar waar nodig, zodat voor de burger daadwerkelijk het verschil wordt gemaakt. De gesprekken worden gevoerd met zowel bestuur, beleid als de uitvoering.
Daarnaast wordt samen met de VNG, de Landelijke Cliëntenraad (LCR) en de Inspectie SZW een Signaleringsteam ingericht om de signalen van burgers en professionals over hardheid van de Participatiewet actief te benutten. De ‘rode draden’ en signalen die uit deze casuïstiek naar boven komen, dienen als input voor noodzakelijke aanpassingen in beleid, regelgeving of de uitvoering.
Aanhouden wetsvoorstel ‘fraudevorderingen’ in de Eerste Kamer
In verband met bovengenoemde acties en gesprekken heeft voormalig staatssecretaris Van ’t Wout in zijn brief 14 januari jl. de Eerste Kamer verzocht de behandeling van het wetsvoorstel ‘Wijziging van de Participatiewet in verband met het uitsluiten van fraudevorderingen bij de vermogenstoets en het beperken van het verbod tot medewerking aan een schuldregeling bij een fraudevordering tot gevallen van opzet of grove schuld’ aan te houden. De overweging van de staatssecretaris was dat het belangrijk is om eerst de gesprekken over de hardheid in de Participatiewet zorgvuldig te voeren en af te ronden. De Eerste Kamer is akkoord gegaan met het verzoek. Het aanhouden van het wetsvoorstel heeft tot gevolg dat op dit moment nog geen duidelijkheid kan worden gegeven met betrekking tot de inwerkingtreding. Dit geldt niet alleen voor de kern van het wetsvoorstel, maar ook voor het door de Tweede Kamer ingebrachte amendement inzake schuldregelingen bij vorderingen in verband met schending van de inlichtingenplicht. Zodra er meer bekend is over de voortgang van het wetsvoorstel en de beoogde inwerkingtredingsdatum, worden gemeenten hiervan op de hoogte gebracht.
Bron: Gemeentenieuws SZW, 2021-1